7 inzichten voor een veilig en nuttig leven op sociale media als professional


Over minder sociaal ongemak, meer veiligheid, de kunst van het verdiepen en verbreden en de rijkdom van een divers netwerk

In mijn gesprekken met cliënten merk ik dat mensen vaak verrast zijn door de mogelijkheden die ze hebben om hun leven online zelf vorm te geven. Veel onvrede met sociale media, raakt aan het gevoel dat we er niets over te zeggen hebben. Deze 7 inzichten helpen om de positieve kanten va sociale media te benutten en minder energie kwijt te raken aan de negatieve kanten.

Inzicht 1 Een veilige omgeving op sociale media betekent nadenken over wat we willen zeggen en hoe.

Veel mensen voelen zich onveilig op sociale media. Ze zijn bang de hele wereld over zich heen te krijgen als ze iets plaatsen. Ze denken geen grip te hebben op een mededeling die ze hebben gedaan als ze eenmaal op verzenden hebben gebruikt. Het heeft daarom zin stil te staan bij wie de mensen zijn die verschrikkelijke dingen over zich heen krijgen. Vaak zijn dat politici, waarbij vooral de verschrikkelijke vrouwenhaat opvalt die politica ten deel valt.  

Als we ons concentreren op de niet BN-ers in het openbare debat, valt echter op dat de meeste communicatie probleemloos verloopt. Een conflict begint t eigenlijk altijd met een wat gepeperde mening. X wil iets zeggen en zet, vaak zelfs onbedoeld, een hele

groep weg als ‘raar’ ‘niet erg snugger’, ‘gestoord’ of erger omdat die er anders over denkt. Daarop slaan de mensen die zich aangesproken voelen terug. X voelt zich aangevallen en zegt het nog wat steviger.

De meeste mensen bedoelen niet letterlijk iemand te bedreigen. Maar wat aan de keukentafel al mis kan gaan, loopt in de publieke ruimte nog veel sneller uit de hand. Je kent elkaar niet. Er is geen context en geen lichaamstaal om de boel te verzachten. De woorden staan op zichzelf en kunnen verkeerd aankomen.

Hoe kun je nu een mening hebben zonder mensen te kwetsen die je niet kent? Daar kun je de basisregels van vredige communicatie op na slaan, ze zijn goed te vertalen naar de online ruimte. Je kunt een mening zo geven dat degenen die het tegenovergestelde denken, en die zijn er altijd, zich serieus genomen voelen. Het is daarom belangrijk dat je je van hun bestaan bewust bent. Je kunt best je mening geven online als je aandacht besteedt aan wat je woorden doen met iemand die anders denkt. Een zorgvuldige formulering kost tijd, maar ja, van even nadenken voordat je spreekt is nog nooit iemand minder geworden.

Inzicht 2: Denk toekomstgericht. Je bent wat je gaat doen.

Bij het maken van een online profiel kunnen mensen blokkeren. Ze gaan ze zich concentreren op het heden, op wat ze (nog) niet kunnen, of (nog) niet hebben gedaan, en zien steeds minder wat hun mogelijkheden zijn. Ze ergeren zich van de weeromstuit aan hoe anderen op sociale media zichzelf groter en mooier maken dan ze zijn. Daar willen zij zeker niet aan mee doen.

Maar met online afhaken en onzichtbaar worden, help je jezelf niet. Wat wel helpt is een realistisch en positief zelfbeeld. Daarbij is het vertrekpunt: je bent niet wat je deed maar wat je gaat doen. Af en toe tijd nemen om over de toekomst te denken, is niet alleen goed voor mensen die op zoek zijn naar een nieuwe baan. Het is voor iedereen goed. Wat wil ik graag leren, wat wil ik meemaken, wat kan ik brengen en veranderen? Wat heb ik nodig om met die dingen verder te komen? Zo denken maakt blij! Je gaat denken in mogelijkheden.

Als je actief bent op sociale media neem dan de toekomst als vertrekpunt!

Inzicht 3: Geef jezelf de kans een professional met meer lagen te worden

Vaak gehoord. Posten? Ach, ik heb niet zoveel te vertellen, ik hoef niet zo nodig. Vervolgens praten we uren over hoe zij zichzelf en hun werk zien, hoe ze kijken naar de ontwikkelingen in hun sector, discipline, de samenleving of zelfs de hele wereld. Het valt me altijd op dat iedereen interessant over zijn of haar werk kan praten. Of mensen nu in de oliewereld werken, op een bus rijden of als omgevingsmanager voor een gemeente actief zijn. Er speelt van alles en nog veel meer. Over ontwikkelingen waar ze oog voor hebben, hebben mensen vaak verstandige dingen te zeggen.

Een mensbeeld bestaat uit meer lagen: naast de feitelijke informatie over werk en loopbaan, valt er zoveel te delen over persoonlijke drijfveren, expertise, ervaringen, inzichten, visie op hoe de dingen anders moeten. Het helpt om dit soort denken over jezelf te ontwikkelen. Te zoeken naar meer informatie. En die is tegenwoordig in ruime mate voor handen natuurlijk. Geef jezelf de kans een professional met meer lagen te worden. Dat maakt al die uren die je doorbrengt op je werk de moeite waard. Bijkomend voordeel: als je het over de inhoud hebt, hoef je het niet over jezelf te hebben. Voor de introverten ligt hier zeker ook een kans.

Inzicht 4: Verklaar openlijk waar je voor staat

Professioneel komt van het Latijnse profiteri, dat betekent ‘openlijk verklaren’. In die woorden ligt eigenlijk een mooi ideaal besloten. Ik werd me ervan bewust dankzij Manon C.P. Ruijters, over wie ik al eerder over schreef, die met collega’s een dik boek wijdde aan wat de professionele identiteit nu eigenlijk betekent. Ik heb er de volgende kenmerken aan overgehouden. Een professional

  • werkt niet alleen voor geld maar wil bijdragen aan de samenleving
  • blijft zichzelf ontwikkelen
  • doet aan kennisdeling om anderen op te leiden en het vakgebied verder te brengen
  • bemoeit zich niet met alles maar definieert waar het eigen werkterrein ophoudt
  • trekt nooit de handen af van iets dat buiten het eigen werkterrein valt, voelt zich juist ook verantwoordelijk voor de overdracht aan anderen professionals
  • hanteert een duidelijke werkwijze en is daarover transparant, maakt zijn werk verifieerbaar en controleerbaar.

Eigenlijk een haalbaar ideaal. Ging iedereen zo werken, dan zou onze samenleving er in één klap op vooruit gaan. Het goede nieuws is dat je op individueel niveau hier alvast mee kunt beginnen en gelukkiger kunt worden in je werk. Vertel aan bazen, collega’s, concurrenten hoe je jouw en hun  professionaliteit ziet, neem ze mee in dit verhaal. En als je eenmaal zo bezig bent, wordt het ‘openlijk verklaren’ van wat je doet een zinvolle bezigheid. Entrez de sociale media, zij kunnen daarbij een krachtig instrument zijn.  

Inzicht 5: Wees interessant, wees interessant, wees interessant

Voor iedereen die online berichten plaatst, geldt: de mensen tot wie je je richt hebben net als jij last van informatieoverload. Laat dat telkens even goed bezinken, voordat je een post of comment maakt. Je staat op het punt de overload nog een beetje erger te maken dan die al is. Toon daarom zelfbeheersing. Je hoeft niet op alles te reageren, je hoeft niet alles te reposten, je hoeft niet alles te vertellen.

Laat om te beginnen alle kwesties die je op sociale media tegenkomt waar je geen verstand van hebt, gaan. En als je zelf iets plaatst: weet dan voor wie je het bericht plaatst en maak duidelijk waarom het interessant is voor die specifieke groep. Bij dit alles helpt het te bepalen welke thema’s en onderwerpen bij jou horen. Heb het daar over en houd het daarbij.

Beperk posts over werksuccessen tot een minimum. Ze voegen niets toe. Dat gezegd hebbende: bij een echte loopmijlpaal mag iedereen best een keertje daarover posten en een hoos aan likes en aardige commentaren incasseren. Want het geeft ook een warm en fijn gevoel dat anderen jou iets gunnen.

Inzicht 6 Klakkeloze clicks brengen niks

Dit inzicht hangt nauw samen met één van de zeer verslavende elementen van sociale media. Als je eenmaal iets hebt geplaatst wil je graag reacties. Die trigger is zo sterk dat veel succesvolle Twitteraars en LinkedInners niet anders kunnen dan telkens een tandje bij zetten: hoe sterker ze hun boodschap aanscherpen, hoe meer warme emotie ze oproepen, hoe meer reacties ze krijgen. En hoe vaker ze posten, hoe groter het aantal volgers. Ze hebben er een dagtaak aan.

De aantallen die succesvollen halen, hebben een ontmoedigend effect op de mensen die er minder tijd en energie in stoppen. Die zouden al blij kunnen zijn met 10 reacties. Ware het niet dat sociale media een open arena zijn waarin iedereen zich met iedereen kan vergelijken.

Om er niet gek van te worden is het goed om te bedenken wat heel veel clicks je zouden kunnen opleveren. Zorgen ze voor werk, opdrachten, verspreiding van belangrijke informatie, ondersteuning van een ideaal? Of alleen maar voor een kortstondig goed gevoel, zoals een vette snack op een koude winterdag. Sta stil bij het grotere doel dat je hebt. En bedenk dan dat de meeste klakkeloos gegeven clicks niks opleveren. En dat 3 oprecht gegeven reacties precies kunnen zijn wat je nodig hebt.

Inzicht 7 Niet de omvang maar de diversiteit telt bij een online netwerk

Het opbouwen van een online netwerk kan uitpakken als een zoveelste wedstrijd: hoeveel vrienden, volgers, connecties heb jij? Dat leidt, alweer, tot een focus op aantallen en daar heb je niets aan. Mensen gaan zich opdringerig gedragen om je toe te voegen of vervallen in omgekeerd gedrag: laat maar zitten of ik wil alleen contact met mensen die me verder kunnen helpen.

Het bijzondere van een online netwerk is de kans op heelheid. Op een vereniging van al die facetten van je leven die je hebben gemaakt tot wie je nu bent. In een online netwerk kun je iedereen aan boord brengen die je al je hele leven kent. En hoe diverser dat netwerk, hoe beter. Sport, kerk, geloof, lagere school, bijbaantjes, opleidingen, werk: door al die ervaringen vanaf de kleuterschool, ken je mensen die deel uitmaken van verschillende werelden. En kennen zij jou. Zo’n netwerk waarbij niet iedereen, iedereen kent, heet een open netwerk. En open netwerken zijn het zenuwstelsel van een gezonde samenleving waarin adviezen, tips, ideeën en inspiratie vrij kunnen rondreizen.

Ik hoef natuurlijk verder niet uit te leggen dat open en diverse netwerken zijn wat onze samenleving juist nodig heeft. Online netwerken bieden juist de manier om jezelf te verbinden met andere culturen, ideeën en achtergronden. Dus ga vooral je gang door verbinding te maken met iedereen die je kent.

Meer lezen

Meer Achtergrond